ارتقای اولین نسل از پردازنده‌های رایزن به لیتوگرافی ۱۲ نانومتری

به‌نظر می‌رسد AMD هم‌زمان با ارتقاء معماری در پردازنده‌ی رایزن ۵ ۱۶۰۰ از Zen به +Zen، لیتوگرافی این محصول را نیز به‌روزرسانی کرده است.اولین عضو از نسل اول پردازنده‌های سری رایزن AMD، تحت عنوان Ryzen 5 1600 با ۶ هسته و ۱۲ رشته‌ی پردازشی در سال ۲۰۱۷ معرفی شد. این پردازنده با بهره‌گیری از لیتوگرافی ۱۴ نانومتری بر پایه‌ی معماری Zen ساخته شده بود. اما حالا به‌نظر می‌رسد نسخه‌ی جدیدی از پردازنده‌ی مذکور با لیتوگرافی ۱۲ نانومتری و معماری هسته‌ی +Zen در بازار رویت شده است.

اولین راه برای تشخیص تفاوت مدل جدید و مدل قدیمی این پردازنده، توجه به شماره‌ی سریالی است که روی IHS پردازنده نوشته شده است. IHS یا integrated heat spreader، سیستم پخش‌کنننده‌ی گرمای مجتمع روی پردازنده است. شماره‌ی سریال روی IHS در نسخه‌ی ۲۰۱۷ این تراشه YD1600BBAE است، درحالی‌که نسخه‌ی جدیدتر رایزن ۵ ۱۶۰۰ با کد YD1600BBM6IAF روانه‌ی بازار می‌شود. ابتدا در ماه سپتامبر نسخه‌ی جدید پردازنده که براساس کاراکترهای آخر مدل خود، AF نیز نام‌گذاری شده است، در برخی خرده‌فروشی‌های اینترنتی مشاهده شد. ابزارهای تشخیص سخت‌افزار از جمله CPU-Z و HWInfo نیز مدل AF‌ را به‌عنوان پردازنده‌ای با لیتوگرافی ۱۲ نانومتری تشخیص دادند. AMD تا با حال هیچ چیزی را در این باره تأیید نکرده است. درنتیجه ضمانتی برای اعتبار گزارش‌ها وجود ندارد.

براساس گزارش‌ها پردازنده‌ی رایزن ۵ ۱۶۰۰ اکنون با معماری +Zen تولید شده و در مقایسه با هسته‌های قدیمی نوع Zen در حدود ۳ تا ۵ درصد IPC بهتری داشته و برخی پیشرفت‌ها را در زمینه‌ی اورکلاک به خود دیده‌ است. IPC مخفف عبارت Instruction per Clock است که مفهوم آن میانگین تعداد دستورالعمل‌های قابل‌اجرا در هسته‌های پردازنده در هر سیکل کلاک است.

به‌کارگیری ریزمعماری +Zen از ابتدا در پردازنده‌ی رایزن ۵ ۲۶۰۰ سبب شده تا این تراشه در مقایسه با نسخه‌ی قدیمی از رایزن ۵ ۱۶۰۰ پیشرفت‌های عظیمی را نشان دهد. با اینکه تفاوت ریزمعماری موجب شده تا پردازنده‌ی رایزن ۵ ۱۶۰۰ عملکردی به اندازه‌ی نسل دوم از پردازنده‌های رایزن نداشته باشد، جهش قابل ملاحظه در عملکرد نسخه‌ی AF این پردازنده غیر قابل انکار است. در نهایت تراشه‌ی رایزن ۵ ۲۶۰۰ سرعت کلاک و بوست بالاتری نسبت به پردازنده‌ی رایزن ۵ ۱۶۰۰ داشته و استفاده از معماری +Zen سبب نشده تا فرکانس پردازشی و بوست در مدل AF به‌صورت چشم‌گیری افزایش یابد، با این حال به‌نظر می‌رسد فناوری PBO (بوست خیلی دقیق) تأثیر مثبت بیشتری روی نوع AF داشته است.

در ابتدا تصور می‌شد شناسه‌ی AF برای طبقه‌بندی تراشه‌ها بین دو استپ متفاوت از دای‌های ۱۴ نانومتری است. شرکت‌های تولیدکننده‌ی تراشه محصولات خود را با کدهایی با عنوان استپ و براساس به‌روز‌رسانی‌های اعمال‌شده در ساختار تراشه طبقه‌بندی می‌کنند. اما اخیرا کاربری در وب‌سایت حوزه‌ی فناوری، Reddit، نسخه‌ی AF از پردازنده‌ی رایزن ۵ ۱۶۰۰ را دریافت کرده است. تجدید ریزمعماری در این تراشه باعث افزایش اندک فرکانس بوست شده است. سرعت بوست در مدل AF در حدود ۳٫۷ گیگاهرتز بوده و ۱۰۰ مگاهرتز بالاتر از پردازنده‌ی مرجع با فرکانس بوست ۳٫۶ گیگاهرتزی است. اما این مقدار چندان هم چشم‌گیر نیست. کاربر ردیت در مورد فرکانس بوست نسخه‌ی AF اظهار داشت:

سرعت بوست پردازنده‌ی اصلی رایزن ۵ ۱۶۰۰ پس از اینکه یک تا دو بار هسته‌ها بارگذاری شدند، تا ۳٫۴ گیگاهرتز کاهش می‌یابد. این در حالی است که نسخه‌ی AF این پردازنده به مدت طولانی‌تری سرعت بوست ۳٫۷ گیگاهرتزی خود را حفظ می‌کند. فرکانس بوست نسخه‌ی AF تنها ۲۰۰ مگاهرتز پایین‌تر از پردازنده‌ی رایزن ۵ ۲۶۰۰ است.

در این لحظه دلیل استفاده از دای ۱۲ نانومتری در پردازنده‌ی یادشده در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. شاید تنها اشتباهی در ریزکدهای تراشه صورت گرفته است و شاید AMD دای‌های قابل استفاده‌ای از پردازنده‌ی رایزن ۵ ۲۶۰۰ داشته و تصمیم گرفته آن‌ها را در نسخه‌ی AF به کار گیرد. این احتمال نیز وجود دارد که GlobalFoundries که تولیدکننده‌ی دای‌های ۱۴ نانومتری برای AMD است، بنا به دلایلی بخش مربوط به لیتوگرافی مذکور را تعطیل کرده باشد. در هر صورت مصرف‌کنندگان مجبورند به‌جای نسخه‌ی AE، نسخه‌ی AF این پردازنده را بخرند.

مدل AE در فروشگاه اینترنتی آمازون با قیمت ۱۲۰ دلار فروخته می‌شود. قیمت پردازنده‌ی رایزن ۵ ۲۶۰۰ نیز ۱۲۰ دلار است. بنابراین اگر می‌خواهید ۱۲۰ دلار برای خرید پردازنده هزینه کنید، باتوجه به برتری‌های پردازنده‌ی رایزن ۵ ۲۶۰۰ در عملکرد، بهتر است این تراشه را بخرید. در همین حال نسخه‌ی AF که به‌صورت بالقوه‌ای عملکرد بهتری نسبت به نسخه‌ی AE دارد، با قیمت ۸۵ دلار به فروش می‌رسد. نسخه‌ی AF پردازنده همراه‌با خنک‌کننده‌ی نوع Wraith Stealth فروخته می‌شود؛ درحالی‌که پردازنده‌ی اصلی رایزن ۵ ۱۶۰۰ با خنک‌کننده‌ی ضعیف‌تر Wraith Spire عرضه می‌شود. آزمایش‌ها نشان می‌دهد نسخه‌ی AF هنگام گیمینگ، ۵ درجه‌ی سانتی‌گراد دمای بیشتری نسبت به مدل مرجع دارد، درنتیجه تعبیه‌ی خنک‌کننده‌ای قدرتمند‌تر ارزش خرید بیشتری را به نسخه‌ی AF می‌بخشد.